تاریخچه چاپ کتاب در ایران به دوران پیش از ورود فناوری چاپ به کشور برمی‌گردد و شامل مراحل مختلفی است که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود:
. کتابت و نسخه‌برداری دستی
• قبل از ورود چاپ، کتاب‌ها به صورت دستی نوشته می‌شدند. این فرآیند شامل کپی کردن متون توسط نویسندگان و خطاطان بود و معمولاً زمان‌بر و پرهزینه بود.
• کتاب‌های خطی عمدتاً در مراکز علمی و مذهبی تولید می‌شدند و بیشتر در دسترس خواص جامعه بودند.
▎2. ورود فناوری چاپ
• فناوری چاپ با استفاده از حروف متحرک در قرن پانزدهم میلادی (حدود 1450) در اروپا توسعه یافت.
• این فناوری به تدریج به سایر نقاط جهان از جمله ایران رسید. اولین چاپخانه در ایران در اواخر قرن نوزدهم تأسیس شد.
▎3. تأسیس نخستین چاپخانه
• نخستین چاپخانه در ایران توسط میرزا تقی خان امیرکبیر در سال ۱۲۳۳ هجری شمسی (۱۸۵۴ میلادی) تأسیس شد. این چاپخانه در تهران واقع شده بود و به نشر کتاب‌های علمی و ادبی پرداخت.
• اولین کتابی که در این چاپخانه چاپ شد، "کتاب دستور زبان فارسی" بود.
▎4. رشد صنعت چاپ
• با تأسیس چاپخانه‌های متعدد، صنعت چاپ در ایران به سرعت رشد کرد. ناشران و نویسندگان بیشتری به انتشار کتاب‌های خود پرداختند.
در این دوران، کتاب‌های مذهبی، علمی، ادبی و تاریخی به وفور منتشر شدند.
▎5. چاپخانه‌های خصوصی
• در اوایل قرن بیستم، چاپخانه‌های خصوصی نیز تأسیس شدند که به نشر آثار مختلف پرداخته و تنوع بیشتری به بازار کتاب اضافه کردند.
• این دوران همچنین شاهد ظهور نشریات و روزنامه‌ها بود که تأثیر زیادی بر فرهنگ و جامعه داشتند.
▎6. تحولات معاصر
• با گذر زمان و با پیشرفت فناوری، صنعت چاپ در ایران دچار تحولات زیادی شد. استفاده از چاپ دیجیتال و فناوری‌های نوین باعث افزایش سرعت و کیفیت چاپ کتاب‌ها گردید.
• امروزه، ناشران ایرانی به تولید و انتشار کتاب‌های متنوع در زمینه‌های مختلف ادامه می‌دهند و بازار کتاب ایران همچنان پویا و فعال است.
▎نتیجه‌گیری
تاریخچه چاپ کتاب در ایران نشان‌دهنده تحولاتی است که از دوران کتابت دستی تا ورود فناوری‌های نوین را شامل می‌شود. این تحولات نه تنها بر تولید کتاب تأثیر گذاشت، بلکه به گسترش دانش و فرهنگ در جامعه ایرانی کمک شایانی کرد.
